Görme hücreleri nerede bulunur ?

Görme Hücreleri Nerede Bulunur? Toplumsal Görme Üzerine Bir Düşünme Denemesi

Bir araştırmacı olarak her zaman şunu merak ederim: İnsan yalnızca gözleriyle mi görür, yoksa toplumun öğrettiğiyle mi? Gözün içindeki hücrelerin işlevini anlamak kadar, toplumun nasıl “görme” biçimleri ürettiğini anlamak da bir o kadar önemlidir. “Görme hücreleri nerede bulunur?” sorusu ilk bakışta biyolojik gibi görünür, ama derinlemesine düşündüğümüzde, bu soru bizi toplumun değer sistemlerine, cinsiyet rollerine ve kültürel algılara kadar götürür.

Görme Hücrelerinin Biyolojik Yeri: Gerçeğin Anatomisi

Görme hücreleri, gözün arka kısmında yer alan retina tabakasında bulunur. Bu hücreler, ışığı elektriksel sinyallere çevirerek beynin görme merkezine iletir. Retina, iki tür görme hücresi barındırır: kon hücreleri (renkleri ve ayrıntıları algılar) ve rod hücreleri (karanlıkta görmeyi sağlar). Yani görme, yalnızca ışığın varlığıyla değil, bu hücrelerin birlikte çalışmasıyla mümkün olur. Ancak toplum düzeyinde baktığımızda, “görme” sadece biyolojik bir süreç değil, aynı zamanda bir kültürel üretim biçimidir.

Toplumsal Görme: Kim Neyi Görür, Kim Görünür?

Toplumlar, bireylerin neyi görüp neyi görmeyeceğini, hangi gerçekliklerin farkında olunacağını belirleyen görsel normlar üretir. “Görme hücreleri nerede bulunur?” sorusunu sosyolojik olarak yorumladığımızda, bu hücrelerin yalnızca gözde değil, zihinde ve kültürde konumlandığını söyleyebiliriz. Çünkü her toplum, bireylerine bir “görme biçimi” öğretir. Kimi zaman bu, başarıyı, üretkenliği ya da gücü görmeyi öne çıkarır; kimi zaman ise duyguyu, bağı kurmayı, empatiyi görmeyi öğretir.

Bu bağlamda, görme hücreleri bedensel bir gerçekliğin ötesinde, toplumsal bir metafora dönüşür: Her birey, yaşadığı kültürün gözüyle bakar, kendi kimliğiyle görür.

Cinsiyet Rolleri ve Görme Biçimleri

Erkeklerin Yapısal Görme Biçimi

Toplumsal olarak erkeklik, genellikle yapısal işlevlerle tanımlanır: üretmek, planlamak, düzen kurmak, çözüm bulmak. Bu nedenle erkekler, çoğunlukla dış dünyaya, sistemlere ve yapılara odaklanan bir “görme biçimi” geliştirir. Bir erkek için “görmek”, bir sorunu fark etmek ve çözüm üretmek anlamına gelir. Ancak bu işlevsel bakış, duygusal derinlikleri ve ilişkisel bağları gözden kaçırabilir.

Örneğin, bir baba çocuğunun okul başarısını “sayısal notlar” üzerinden değerlendirebilir, ama çocuğun öğrenme sürecindeki duygusal çabayı “göremeyebilir”. Bu durumda görme hücreleri çalışıyor olsa da, toplumsal görme eksik kalır. Bu, toplumun erkeklere biçtiği yapısal rollerin bir sonucudur.

Kadınların İlişkisel Görme Biçimi

Kadınlık rolleri ise genellikle ilişkisel bağlara odaklanır: empati kurmak, bakım vermek, hissetmek. Kadınlar toplumsal olarak “duygusal görme hücreleri”yle donatılmış gibi yetiştirilir. Bu da, toplumsal olarak kadınların görünmeyen detayları fark etme, duygusal değişimleri “okuma” ve ilişkileri sürdürebilme becerisini güçlendirir. Ancak bu ilişkisel yoğunluk, kimi zaman kadının kendi ihtiyaçlarını “görememesi”ne yol açabilir.

Bir anne, çocuğunun mutluluğunu kendi yorgunluğunun önüne koyarken, toplum ona “fedakâr” sıfatını verir. Oysa bu durum, aslında toplumsal cinsiyetin bedende yeniden üretimidir: Kadın, başkalarının ihtiyaçlarını görebilmek için kendi varlığını bulanıklaştırır.

Kültürel Pratikler ve Görme Anlayışı

Her kültür, “görmeyi” bir değer olarak tanımlar. Batı kültürlerinde görmek bilgiyle eşleştirilir —“gözlem yapmak”, “şahit olmak” gibi kavramlar bunun göstergesidir. Doğu kültürlerinde ise görmek, daha çok sezmek ve hissetmek anlamında kullanılır. “Kalp gözü açık olmak” ifadesi, bu farklı görme anlayışının güzel bir örneğidir.

Dolayısıyla, görme hücreleri sadece retina üzerinde değil, kültürel değerlerimiz içinde de yer alır. Toplum hangi duygulara, kimliklere veya davranışlara “bakmayı” tercih ederse, bireyin zihinsel görme hücreleri de o yönde gelişir. Bu nedenle, görmenin biyolojisi kadar sosyolojisi de vardır.

Toplumsal Körlük: Görmeyen Hücrelerimiz

Bazen gözlerimiz açık olsa bile bazı gerçekleri “görmeyiz”. Toplumsal körlük, işte bu durumda başlar. Kadına yönelik şiddeti, engelli bireylerin kamusal hayatta karşılaştığı engelleri, çocuk işçiliğini ya da sınıfsal eşitsizlikleri fark etmemek, aslında görme hücrelerimizin kültürel olarak devre dışı bırakılmasıdır. Toplum bize neyi göreceğimizi öğretirken, neyi görmeyeceğimizi de öğretiyor.

Okuyucuya Bir Soru

Siz gerçekten neyi görüyorsunuz? Gözünüzün gördüğü mü, yoksa toplumun size gösterdiği mi? Görme hücreleriniz yalnızca biyolojik mi çalışıyor, yoksa kültürel bir filtreyle mi bakıyorsunuz? Belki de asıl mesele, “nerede” olduklarından çok, nasıl çalıştıklarını fark etmektir.

Sonuç: Görmenin Toplumsal Derinliği

Sonuçta, “görme hücreleri nerede bulunur?” sorusu yalnızca bir anatomi sorusu değildir. Retina hücreleri gözümüzde, ama görme bilinci toplumun içinde yer alır. Erkeklerin yapısal, kadınların ilişkisel görme biçimleri bu bilinci şekillendirir. Asıl görme, biyolojik değil, toplumsal bir eylemdir. Ve belki de bu yüzden, gerçekten “gören” toplumlar, yalnızca ışığı değil, adaleti ve eşitliği de fark edebilenlerdir.